Νομικά νέα
Η Αίτηση Επανάληψης Διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας
ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ
Η Αίτηση Επανάληψης Διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Lawspot.gr
Η Αίτηση Επανάληψης Διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας
Εισήγηση του Ι. Δηµητρακόπουλου, Παρέδρου ΣτΕ, στο πλαίσιο της ηµερίδας «Ο διάλογος του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου»
Αναδημοσίευση από humanrightscaselaw.gr
Ι. Εισαγωγή
Η αίτηση επανάληψης της διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν καταδικαστικής απόφασης του ΕΔΔΑ (δηλαδή, απόφασης µε την οποία διαπιστώνεται η παραβίαση διάταξης της ΕΣΔΑ από την Ελληνική Δημοκρατία, ανεξάρτητα από το εάν επιδικάζεται στον προσφεύγοντα και χρηματικό ποσό ως αποζημίωση), εντάσσεται στο πλαίσιο της εκπλήρωσης της (κατά το άρθρο 46 της ΕΣΔΑ) υποχρέωσης της χώρας για εκτέλεση των αποφάσεων του ΕΔΔΑ και αποτελεί, από το 2016, ένα νέο ένδικο µέσο στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας.
Κατά νοµική ακριβολογία, η αίτηση επανάληψης είναι κάτι καινούργιο για το ΣτΕ, υπό τη συγκεκριμένη µορφή και λειτουργία της. Και τούτο, διότι δυνατότητα άσκησης αίτησης επανάληψης ενώπιον του ΣτΕ προβλέπεται στη νοµοθεσία περί του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, συγκεκριμένα στο άρθρο 51 του ν. 345/1976, µε σκοπό την άρση της αντίθεσης απόφασης του ΣτΕ προς ορισµένη απόφαση του ΑΕΔ, η οποία δημοσιεύτηκε είτε πριν από την επίµαχη απόφαση του ΣτΕ είτε, σε ορισμένες περιπτώσεις, και µετά από αυτήν. Προβλέπεται, επίσης, στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Καταστάσεως Δικαστικών Λειτουργών, ο οποίος ορίζει ότι χωρεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, επανάληψη πειθαρχικής δίκης κατά δικαστικού λειτουργού.
ΙΙ. Η νοµοθετική πρόβλεψη του ενδίκου µέσου στη δικονομία άλλων δικαστηρίων
Η αίτηση επανάληψης ένδικης διαδικασίας, ως µέσο εκτέλεσης καταδικαστικής απόφασης του ΕΔΔΑ, θεσπίστηκε το πρώτον για τις ποινικές δίκες. Mε το άρθρο ενδέκατο του νόµου 2865/2000 προστέθηκε περίπτωση 5 στην παράγραφο 1 του άρθρου 525 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ΚΠΔ), σύµφωνα µε την οποία η ποινική διαδικασία που περατώθηκε µε αμετάκλητη απόφαση επαναλαμβάνεται, προς το συμφέρον του καταδικασθέντος για κακούργηµα ή πλημμέλημα, εάν µε απόφαση του ΕΔΔΑ διαπιστώθηκε παραβίαση δικαιώµατος που αφορά το δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας που τηρήθηκε ή την ουσιαστική διάταξη που εφαρμόστηκε. Σύµφωνα µε τη νοµολογία του Αρείου Πάγου, η επανάληψη της διαδικασίας προϋποθέτει ότι η διαπιστωθείσα από το ΕΔΔΑ παράβαση επηρέασε αρνητικά την κρίση του ποινικού δικαστή και η επανόρθωση της σχετικής βλάβης του αιτούντος µπορεί να επιτευχθεί µε την επανάληψη της διαδικασίας. Ο Έλληνας νομοθέτης δεν έχει προβλέψει τη δυνατότητα αίτησης επανάληψης διαδικασίας, γενικά, στο πλαίσιο της πολιτικής δίκης. Ο λόγος φαίνεται να είναι η ανάγκη, αφενός, σταθερότητας των εννόµων καταστάσεων στο ιδιωτικό δίκαιο και, αφετέρου, προστασίας των δικαιωμάτων προσώπων τρίτων σε σχέση µε τα διάδικα µέρη ενώπιον του ΕΔΔΑ.
Πολύ πρόσφατα, θεσπίστηκε, όµως, µε το άρθρο 29 του ν. 4491/2017 (που τροποποίησε το άρθρο 758 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας), η δυνατότητα υποβολής αίτησης ανάκλησης ή µμεταρρύθμισης δικαστικής απόφασης εκούσιας δικαιοδοσίας, εάν µε οριστική απόφαση του ΕΔΔΑ κρίθηκε ότι η δικαστική απόφαση που δέχθηκε ή απέρριψε την αρχική αίτηση εκδόθηκε κατά παράβαση της ΕΣΔΑ. Ενόψει και της σχετικής µμεταβατικής ρύθμισης, η νέα διάταξη επιτρέπει κατ’ ουσία την επανεξέταση αποφάσεων περί µη αναγνώρισης ορισμένων υπό σύσταση σωματείων στη Βόρεια Ελλάδα. Στη διοικητική δίκη, η αίτηση επανάληψης της διαδικασίας εισήχθη µε το άρθρο 23 του ν. 3900/2010, το οποίο προσέθεσε άρθρο 105Α στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ΚΔΔ). Υπενθυμίζεται ότι, σύµφωνα µε το άρθρο 1 του ΚΔΔ, «Οι διατάξεις του Κώδικα αυτού διέπουν την εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας [όχι και των ακυρωτικών] από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια». Στη συνέχεια, θεσπίστηκε από το νοµοθέτη ανάλογη ρύθμιση για το Ελεγκτικό Συνέδριο (συγκεκριμένα, µε το άρθρο 75 του ν. 4055/2012, µε το οποίο προστέθηκε το άρθρο 121Α στο π.δ. 1225/1981, περί εκτέλεσης των περί Ελεγκτικού Συνεδρίου διατάξεων), η οποία αφορά γενικά στις αποφάσεις των (Τµηµάτων ή της Ολομέλειας) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανεξάρτητα από το κριθέν ένδικο βοήθηµα ή µέσο. Ακολούθως, ο νομοθέτης επιχείρησε να διευρύνει το πεδίο της αίτησης επανάληψης της διαδικασίας στη διοικητική δίκη, µέσω της εισαγωγής σχετικής ρύθμισης στο π.δ. 18/1989, ώστε να καλυφθούν και οι ακυρωτικές διοικητικές διαφορές (τόσο στο ΣτΕ όσο και στα ΤΔΔ). Το σχέδιο νόµου « Νόµος περί ναρκωτικών και άλλες διατάξεις», που οδήγησε στο νόµο 4139/2013, περιείχε, στο άρθρο 83, διάταξη η οποία προέβλεπε την προσθήκη στο π.δ. 18/1989 σχετικού άρθρου 69Α. Μολαταύτα, η επίµαχη ρύθμιση απαλείφθηκε από το σχέδιο νόµου κατά το στάδιο της επεξεργασίας του από τη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, µμαζί µε την αντίστοιχη ρύθμιση για τη δημιουργία σχετικού νέου λόγου αναψηλάφησης στην πολιτική δίκη.
Ο δισταγμός ή η δυστοκία του νοµοθέτη για εισαγωγή στη νοµοθεσία του Συμβουλίου της Επικρατείας διατάξεων που να προβλέπουν την επανάληψη της διαδικασίας ενώπιόν του, ύστερα από καταδικαστική απόφαση του ΕΔΔΑ, αφενός, δημιουργούσε ερμηνευτικό ζήτηµα ως προς το εάν υπήρχε η δυνατότητα άσκησης αίτησης επανάληψης της διαδικασίας εκδίκασης από το ΣτΕ αιτήσεων αναίρεσης, βάσει του άρθρου 105Α ΚΔΔ, και, αφετέρου, άφηνε εκτός του πεδίου εφαρμογής του οικείου ενδίκου µέσου τις εν γένει ακυρωτικές διαφορές, καθώς και τις υπαλληλικές προσφυγές ουσίας, αρµοδιότητάς του ΣτΕ, σύµφωνα µε το Σύνταγµα (άρθρα 95 παρ. 1 περ. γ΄ και 103 παρ. 4).
Δείτε αναλυτικά την εισήγηση στο humanrightscaselaw.gr
Comments are closed